the Tango Lockdown files – videos / photos / articles from the newsletters

1 week vóór de lockdown in maart 2020

Afgelopen donderdag, geheel onbedoeld,
Marianne in haar ‘corona-jurk’, tot hilariteit van de leerlingen.

Carmencita Calderon, Gran Dama del Tango

Deze video vertoonden we 23 februari op de zondagsalon.
Maak kennis met Carmencita in deze tangoloze dagen. Zij stond nog op de dansvloer op haar 100^e verjaardag. Ze danste 87 jaar tango…

De video werd samengesteld door Arjan en bevat veel eigen materiaal.

Geniet nog even door met deze demonstratie van oude tango door Firpo en Aurora. Deze opname van Arjan is van 1997 in het Tropentheater.

Echt oude opnames zijn er niet van de tango of milonga in de vroege jaren van de vorige eeuw. Argentinië was een arm land en vastleggen wat het ‘lagere’ volk deed vond men al helemaal niet interessant.

Maar de volgende, oude beschrijving van de habanera*-dansers geeft een idee van de dans in die tijd:

De dansers worden herkend aan hun cadans en agressieve wijze van dansen. Zonder uit de maat te raken, vasthoudend aan hun eigen improvisatie met zijn ingewikkelde en moeilijk lopende figuren, neemt de man zijn partner bij de taille en leidt haar zigzaggend of in strakke lijn, op zoek naar het onvoorspelbare.

 

Terwijl hij de dans, zonder te breken, met recht lijf danst, stopt hij plotseling om zijn improvisatiekunsten te laten zien. Zo komt de corte tot stand, een demonstratie van virtuositeit.

 

Zij, de danspartner, wordt meegesleurd door de opwellingen die bij hem onder het dansen opkomen, en ze moet erg oppassen om niet uit de maat te raken. De danseressen ontplooien de gave om de ontwikkeling van de beweging te raden, terwijl zij naar voren worden geleid, heen en weer worden geschud, op het dijbeen van de man worden gezadeld, of naar achteren worden gebogen.

* De habanera droeg in belangrijke mate bij aan het ontstaan van de tango.

• Méér informatie over de geschiedenis van de tango met beeld en video.

Table Tango

• Hulp met tangodansen thuis.
• Tango voor kleinbehuisde en als de danspartner niet mag komen.
• Aan de slag!
• Help with dancing tango at home.
• Tango for if you’re cramped and if the dance partner is not allowed to come. 
• Get started now!

Dancers: Arjan Sikking
Camera: Marianne van Berlo
Music: Manos Brujas by Yumba trio – 1970

Een publicatie van Tango Argentino Amsterdam

Tango ging door de jaren heen ook over dagelijkse gebeurtenissen:
 102 jaar geleden was dat de griep, de Spaanse griep.

Deze griep hield de wereld in haar greep, er werd een tango over gemaakt.
Links staat de omslag van de bladmuziek. Helaas hebben we de muziek van Alfredo Mazzucchi niet kunnen vinden, maar wel de tekst van Antonio Viergol:

La Grippe

Praat niet meer met me over de griep.
Praat niet meer met me over de griep
omdat ik erg ongerust ben
en ik voel al een tip tip tipi tipi tipi tip
in het spijsverteringskanaal.
De Rogé limonade*,
de Rogé limonade,
snel ren ik om het te kopen
omdat ik me wil zuiveren
en dan ga ik naar bed om te zweten.
Kom niet bij mij in de buurt, mijn vrouw.
Kom niet in de buurt voordat ik kinine heb ingenomen.
En elke keer, vrouw, dat je dichterbij komt
schiet de thermometer nog tien graden hoger.

* De Rogé limonade is een siroop gemaakt uitgaande van magnesium carbonaat en citroenzuur en wordt gebruikt als mild laxeermiddel.

Middel tegen de griep

Doe je voordeel met deze adviezen uit Caras y Caretas van 1918.

In 1898 zag de Argentijnse versie van Caras y Caretas het licht. Het blad was afkomstig uit Montevideo en kwam wekelijks uit. Het blad werd gekenmerkt door politieke satire, satirische humor en actualiteiten, gecombineerd met een nauwkeurige grafische behandeling waarin karikaturen en foto’s veel voorkwamen. Het blad heeft bestaan tot 1941.

De dansfeesten van de medisch school en medische tango’s
-met omslagen van bladmuziek ter illustratie-

De tango is permanent verweven met dagelijkse gebeurtenissen. Ziekten en remedies, maar ook artsen en ziekenhuizen konden niet ontbreken; en natuurlijk ook niet de muziek van de jongeren van die tijd op de studentenfeestjes.

In het begin van de twintigste eeuw organiseerden de studenten van alle hogescholen op de eerste lentedag grote feesten.

Het meest gewijd aan tango waren de feesten georganiseerd door vooral de ziekenhuis stagiaires van de medische school: de Bailes del Internado.

Tijdens deze bals wedijverden de ziekenhuis stagiaires met elkaar om de meest groteske, huiveringwekkende grappen. Er waren gevallen waarin ze de handen van lijken uit het mortuarium doorsneden. Zij vermomden zich als spoken met witte lakens en als armen stokken met daaraan vastgebonden die stijve koude handen. Daarmee raakten zij de gezichten van de vrouwen aan, met het verwachte effect…

Een ander zielig geval dat berucht werd: op een stok, met twee vellen als vermomming, plaatsten ze het hoofd van een Italiaanse dode man. Het was een te macabere grap; de bange vrouwen renden doodsbang alle kanten op.

De bals werden niet meer georganiseerd nadat in 1924, een paar dagen na het feest, een slachtoffer wraak nam en de grappenmaker doodschoot.

De eerste Baile del Internado werd gehouden in het Palais de Glace, in september 1914 en de daaropvolgende jaren in de Pabellón de las Rosas. De laatste van deze dansfeesten werd in 1924 georganiseerd in het Teatro Victoria. Op dezelfde dag bracht Fresedo op het feest zijn beroemde tango El Once (de Elfde – het was het elfde feest) in première.

Er zijn veel tango’s die geïnspireerd zijn op deze feesten of die zijn gecomponeerd om dan in première te gaan, zoals:
El Matasano de moordenaar van de gezonde | El Apronte de voorbereiding | El Internado het internaat | El Anatomista | Clínicas klinieken | El Estagiaro | El Seis de zesde | El Siete de zevende | El Once de elfde, en nog vele meer.

Ook zijn er tango’s die medici eren of een medisch component hebben, zoals:
Rawson | Anatomía | Chloroformo | El Termómetro | Locura waanzin | La Loca de gek | La Muela Careada de gekerfde tand | El Bisturi de scalpel, en nog vele meer.

Als voorbeeld vind je op deze pagina een aantal tango’s; de composities zijn van bladmuziek gespeeld met behulp van de computer om een idee te geven.
Wat opvalt is het tempo van tango in het begin van de vorige eeuw. Tegenwoordig zou je ze tango-millonga noemen.

Composities zijn in de regel piano partijen. Deze partijen worden later uitgewerkt door de ensembles of orkesten die de compositie willen spelen. Zij maken arrangementen en geven een eigen kleur en interpretatie bij het uitwerken in partituren voor de verschillende instrumenten.

Oud zijn is niet handig nu … dus wordt weer jong!

Blijf kijken | Stay tuned

Optreden van Arjan & Marianne op 1 januari 2012 in De Plantage
Muziek: Felicia, Roberto Firpo
Camera: Geneviève Ruocco en Jan Mooij

Een publicatie van Tango Argentino Amsterdam

Geniet van deze Tigre Viejo – de oude tijger !

Geniet 3 minuten van deze heerlijke pittige tango met zachte kanten.

Optreden door The Tango Two – zij dansen sinds 1920 (zie ook beneden)
Orkest van Osvaldo Fresedo 1934

Idee en realisatie: Arjan | Een publicatie van Tango Argentino Amsterdam

Tigre

In het Lunfardo wordt Tijger gebruikt bij het benoemen van een zeer bekwaam persoon in zijn handelen.

Je kan een Tijger zijn: in zaken | bij het veroveren van vrouwen | in het biljarten | etc.

Een voorbeeld uit de tango Julián (1924) van José Panizza:
Ik had een liefje
ik was jaloers in ‘El Pigall’.
Hij was een tijger bij de tango
en zijn naam was Julián.

The Tango Two

Gepatenteerd in 1920 zag dit danskoppel het licht aan de rand van de 78 toeren grammofoonplaat.
Het wieltje dat het asje in de dansvloer ronddraait, wordt stevig aangedrukt tegen de rand van de schijf.
Nu de bakelieten plaat met zorg neerleggen, de speler aanzwengelen met de slinger en…
het feest kan beginnen!

Het danspaar moet wel de juiste ‘dansschoenen‘ kiezen…

Hierboven staan drie voorbeelden, ieder voor een optimaal dansgenot in het juiste ritme.

• Tango (slangevorm)
• One step/Foxtrot
• Wals (scherpe rondingen staan voor méér accent)

Ga er lekker voor zitten. In deze video zie je ook unieke beelden zoals de Practica van Pepito en het gastvrij onthaal op Kerstnacht bij Pepito en Suzuki thuis, beelden die we filmden en niet eerder hebben gepubliceerd.
Pepito was onze Maestro van 1991 tot 1996, het jaar van zijn overlijden.

Video is Nederlands ondertiteld | Video has English subtitles

Terugblik – opening act Nieuwjaarssalon 2013

Het zal jullie niet verbazen dat onze studio voelde als een huiskamer.

In zomer 2020 namen we geruisloos afscheid van De Plantage, ons thuis voor vijftien jaar intens dansplezier,  samen met duizenden leerlingen en salondansers

video by Henryk Gajewski

Puente Alsina – brug Alsina

met Nederlandse vertaling

De vertaling van een tango is deze keer verwerkt in een video, die we maakten in 1994 toen wij over de brug Puente Alsina liepen.

In de tango is een belangrijk thema die van de gefrustreerde liefde. Verder kom je in het tangolied zowat alles tegen uit het leven; natuurlijk ook de liefde voor Buenos Aires, de buurt, de sfeer, het ouderlijk huis, de straathoek.

De buurt symboliseert de band met het verleden, met de eigen identiteit, met zichzelf. Dit in tegenstelling tot het (gevaarlijke) Centrum.

De vaste waarde in dit verraderlijk, aards bestaan is de moeder. De moeder is de enige bescherming tegen het verdriet van het leven; zij vormt de enige troost.
Soms vervult ook de vriendschap deze rol, of de buurt waar men vandaan komt.

Puente Alsina is zo’n lied waar de rol van de moeder wordt overgenomen door de buurt.
Veel plezier bij het kijken en het lezen.

Tango Argentino Amsterdam, 2020

tekst en compositie:  Benjamín Tagle Lara (1926)
uitvoering:  zanger Jorge Vidal (1949) met orkest Osvaldo Pugliese
video:  Arjan Sikking (1994) | vertaling: a.s. (2020)

De tango is al meer dan 100 jaar in Nederland!

Houd moet, dat de tango weg is, is maar tijdelijk.

De film gaat in vogelvlucht door de jaren.

• Beleef een tangofilm die in 1913 draaide in een Amsterdamse bioscoop.

• Lees een kernachtige beschrijving van een tango optreden in 1914.

• Kijk naar een tango demonstratie in het Rembrandt theater 1930 en een Blues.

• Tango op het dak.

• Hoe keek men tegen deze nieuwe dans aan en hoe veranderde de tijden?

• Je bent aangeland in recentere tijden.

En nog veel meer!

Geniet de volle 26 minuten van deze film, met veel liefde samengesteld voor jou.

In 2013, het jaar dat de Tango een eeuw geleden voet zette in de Lage Landen, vertoonden we deze film tijdens een tangosalon in De Plantage.

Arjan & Marianne in Tango Heroes
een show van Carel Kraayenhof en zijn Sexteto Canyengue
opgenomen in 2006

Fijne herinneringen waren, in de inmiddels bijna ex-tangostudio, onderandere die van het instuderen van de dansen en de repetities van de show Tango Heroes van Carel Kraayenhof en zijn Sexteto Canyengue. Wij maakten deel uit van deze show als het danspaar.
Carel maakte deze show als een hommage aan zijn maestro’s (zijn Helden):

In mijn geliefde stad Buenos Aires brengen de tangueros laat in de nacht hun tijd door met dansen met hun geliefden en met genieten van muziek en liederen in de lokale cafés, onbekend bij de meeste toeristen. Het is in deze cafés dat muzikanten elkaar opzoeken na het werk, hun instrumenten pakken en louter voor hun plezier tot in de vroege uurtjes musiceerden.
Een zanger komt langs en doet mee, rusteloze voeten beginnen te wervelen op de kleine dansvloer.
Hier, in de nachtelijke uren, worden de meest magische muzikale momenten opgeroepen door het huilen van de viool, het gegrom van de bandoneón, de lach van een barman, de glimlach op het gezicht van een vrouw.

Voor wie naar de prachtige muziek van het Sexteto wil luisteren, waaronder negen composities van Carel speciaal voor zijn Heroes geschreven: de CD is als download te verkrijgen.

Deze video is vooral een greep uit de dansmomenten.

Op tournee
Backstage ↓

Arjan & Marianne in Rail Away Tango
1 januari 2019

Toen wij El Espiante (de stoomtrein) dansten op de Nieuwjaarssalon van 2019, zal niemand de dubbele bodem van een nieuwe reis hebben vermoed,
Enkele weken ervoor hadden wij te horen gekregen dat het gebouw in zomer 2020 verkocht ging worden na afloop van de huurtermijn.

De eerste versie van El Espiante dansten wij in 1996 op de sterfdag van Pepito Avellaneda van wie wij de eerste lessen in Tango Canyengue hadden gekregen.
In 2009 dansten wij een aangepaste versie met het Sexteto Canyengue in Moskou bij ons derde bezoek. Speciaal voor dat optreden had Carel een arrangement geschreven gebaseerd op de originele uitvoeringen van Osvaldo Fresedo uit 1927 (echt langzaam) en 1933 (een stuk sneller). Violiste Emma had een houten ‘stoomfluit’ gekocht om de fluit van de trein na te doen.

En 1 januari 2019 dus in ‘De Oude Plantage’.
Veel plezier bij het kijken.

video by Henryk Gajewski

De deur van onze studio in de Plantage trokken wij achter ons dicht … op naar een toekomst in Grand Café Frankendael en Jungle Amsterdam!

Voor wie een aandenken wil … kijk het filmpje.
We hebben een aantal vloerdeeltjes van de ‘hemelse’ vloer van De Plantage eruit gehaald. Ze liggen bij de entree van de salon en de lessen.

We zijn er klaar voor
In afwachting van de opening van onze salon in Grand Café Frankendael.

1914: Het land had zich opgemaakt tot verdediging tegen den ongewenste indringer.
Zelfs de tango werd ingezet!

Ook steunmaatregelen waren van toepassing; zo mocht den militair gratis deze briefkaart via den post versturen.

Met dank aan Joop de Koopman voor de briefkaart

Tijd voor een verandering… Laat 2021 dat jaar zijn!

Time for a change… Let 2021 be that year!

Wat doe je als tango niet door kan gaan…

What do you do if tango cannot continue …

El Amanecer – de Dageraad –

van en door Roberto Firpo en zijn Cuarteto

Arjan & Marianne dansen een Tango Orillero
in de show Tango Heroes van Carel Kraayenhof en zijn Sexteto Canyengue
-opname 2006-

Ps. Was in de vorige Nieuwsbrief vergeten te vermelden dat de muziek onder het filmpje van de Puttertjes El Amanecer was.

De avondklok die vanavond ingaat … gaat morgen over in de dageraad.
Bij het krieken van de ochtend fluiten de vogeltjes, het leven komt op gang.

In de show was dit nummer aan het einde van de eerste set die vroeg in de ochtend afliep. Nu hun optredens hadden de muzikanten zich in de vroege nacht verzameld om ervaringen te delen en samen nog wat te spelen. Bij het naar huis gaan werd gedanst door de barkeeper en zijn lief die terugkeerde van een avondje uit. In het café kreeg ze van hem een paar vogeltjes…

Het vogelkooitje met de twee vogeltjes is antiek, een opwind mechanisme zorgt voor het geluid dat de vogeltjes maken, een verrassend mooi geluid.

A los Artistas Plasticos

– opgedragen aan de beeldend kunstenaars
– dedicated to the visual artists
compositie en uitvoering Osvaldo Pugliese 1965

Arjan & Marianne dansen in aanwezigheid van weduwe Lydia Pugliese in 2002 bij de Academia de Tango in Studio Korte Leidse.

• Osvaldo Pugliese in Buenos Aires, 1991
  Na een concert werd Osvaldo altijd bedolven onder de mensen voor een handtekening.
  foto’s Arjan Sikking

• Met Lydia in Buenos Aires, 2005

• Met Lydia en Carel in De Plantage, 2012

• Bij het volgende bezoek kregen we van Lydia de bladmuziek
  van de compositie A los Artistas Plasticos.

Over de muziek A los Artistas Plasticos heeft Michael Lavocah het mooi verwoord, hij schreef aldus:

Deze belangrijke tango gaat verder langs het pad uitgezet door de beroemde trilogie van de hand van Osvaldo Pugliese: La Yumba, Negracha en Malandraca uit de jaren ’40.

De sleutel van dit werk, en zijn vernieuwing, is een ritmisch ostinato¹ figuur, hier een herhalend bas basispatroon in de piano en de contrabas. Het duikt voor het eerst op rond 0’21”, onder een ander, syncoperend² basispatroon gedragen door de rest van het orkest. De combinatie van deze twee motieven creëren een hypnotisch effect dat groeit bij herhaald luisteren. Bij zijn eerste verschijning horen we hem niet lang, maar ze komen keer (0’45”) op keer terug, ze verdwijnen en keren terug door het hele stuk.

Na een moeilijk middendeel (1’20” – 1’40”) waar de beat helemaal verdwijnt, keert de beat terug en Ruggiero (twintig jaar lang zijn eerste bandoneonist) leidt ons weg uit de onzekerheid, voordat het werk zich ontwikkelt naar een typisch krachtig en emotioneel steeds sterker wordende finale.

Het stuk inspireert hedendaagse tango muzikanten – en jammer dat iedereen  tegenwoordig denkt dat het te modern is om te dansen. Pugliese bedoelde het voor dansers, en als je kan dansen op La Yumba en Malandraca, dan kun je hierop ook dansen.

Opwindend en modern – met werk zoals deze staat Pugliese in de voorhoede van de ontwikkeling van tango, zelfs vandaag.

1) Ostinato
– uit het Italiaans: koppig (obstinaat); een kort muzikaal motief dat telkens, gedurende of een deel van een muziekstuk wordt herhaald.

2) Syncoperend
– verplaats de beats of accenten in (muziek of een ritme) zodat sterke beats zwak worden en vice versa.
– solisten behouden de absolute vrijheid om het ritme te synchroniseren of volledig los te komen van de maat, de beat in muziek

Nieuwjaarsalon 1 januari 2018 in De Plantage

Vooruitzien is wat lastig, maar terugblikken kan.

In deze nieuwsbrief een korte compilatie van een van onze Nieuwjaarsalons in De Plantage, die we traditiegetrouw houden op 1 januari.
Ja ja…het voelt alweer lang geleden…let vooral op hoe dicht iedereen bij elkaar staat 😉

Het was een spannende salon voor ons, we gingen in absoluut pikken donker optreden met lichtgevende pakken met ook nog eens twee kleine kijkgaatjes; niet ideaal voor oriëntatie…

Na de aankondiging en het op het hart drukken om vooral geen licht te maken (smartphones!) moesten we snel naar boven voor een razendsnelle vermageringskuur tot skelet niveau.
De pakken waren intussen boven in het keukentje een uur opgeladen met sterke lampen.

Er moesten twee minuten overbrugd worden, nodig voor het omkleden. Beleef deze twee minuten mee in de aparte video rechts. DJ Peter B. zorgde voor het langzaam dimmen van het licht, de katten dienden als waarschuwing dat de tijd bijna voorbij was…

Na het wegvluchten van de dansende skeletten bij de twaalf klokslagen schoot Arjan boven aan de trap snel uit het pak, griste een paar beenderen bij elkaar voor de volgende act en kwam terug de zaal in. Ondertussen kon Marianne zich omkleden voor de volgende dans.

Traditiegetrouw volgde na het optreden de toast op het nieuwe jaar. Als verrassing had een tangodanser uit Duitsland aangeboden om een aantal tango(walsen) te spelen. Na dit leuke intermezzo nam DJ Peter B. weer over en dansten we verder het nieuwe jaar in.

En reken er maar op, 1 januari 2022 houden we weer onze Nieuwjaarsalon! Kan er getoast worden EN kan er weer met iedereen gedanst worden!

Met dank aan Henryk Gajewski voor het mogen gebruiken van fragmenten van zijn twee bewerkte video’s en andere opnames van die avond.

De video boven is een impressie van de Nieuwjaarsalon 2018.

De video onder duurt twee minuten, het is de intro voor de Tango Macabre met de langzaam dovende lichten.

Er zijn aparte video’s (eerder in de Nieuwsbrief van jan 2018) van twee van de drie dansen.

Tango Macabre      Milonga Brava

Soñar y nada más – Droom en niets meer

In deze video een serie tekeningen, oliepastels en schilderijen over tango van Marianne gezet op de mooie tangowals Soñar y nada más (met Nederlandse vertaling).

In this video a series of drawings, oil pastels and paintings about tango by Marianne put on the beautiful tango waltz Soñar y nada más (Dream and no more – with Dutch translation).

tekst: Ivo Pelay
muziek: Francisco Canaro
orkest: Alfredo De Angelis, 1944
zangers: Carlos Dante/Julio Martel
vertaling: a.s.

video: Arjan

Ivo Pelay was een van de meest productieve toneelschrijvers van Argentinië aan het begin van de 20e eeuw.
Geboren als Guillermo Juan Robustiano Pichot in Buenos Aires, schreef Pelay meer dan 200 toneelstukken tijdens zijn leven, te beginnen met La Mala Vida in 1911.

Tango herinneringen in ‘lockdown’

tangosalons – Pugliese – humor – TV interviews en optreden – Chileense folklore en oriëntaalse dans in De Plantage – Carel Kraayenhof/Sexteto Canyengue

In deze video, speciaal voor deze nieuwsbrief gemaakt, zijn er 18 minuten kijk- en luisterplezier. Het is een caleidoscoop van herinneringen die op kunnen komen tijdens de vele uren dat we geen tango kunnen dansen.

We mogen weer! – klik op hoed